Rôl weinidogol

Adfocad Cyffredinol EM yr Alban a llefarydd y Weinyddiaeth Gyfiawnder yn Nhŷ'r Arglwyddi

Organisations: Office of the Advocate General for Scotland
Deiliad presennol y rôl: Baroness Smith of Cluny KC

Cyfrifoldebau

Adfocad Cyffredinol yr Alban

Adfocad Cyffredinol yr Alban yw un o Swyddogion y Gyfraith i’r Goron, sy’n cynghori’r llywodraeth ar gyfraith yr Alban.

Mae Atodlen 6 Deddf yr Alban yn gofyn bod yr Adfocad Cyffreidnol yn derbyn hysbysiad am bob ‘mater datganoli’ a godir gerbron y llys neu dribinwnlys yn yr Alban. Mae materion datganoli’n cynnwys unrhyw her i gymhwysedd deddfwriaethol un o Ddeddfau Senedd yr Alban ac a yw aelod o lywodraeth yr Alban wedi cydymffurfio â Chonfensiwn yr Undeb Ewropeaidd ar Hawliau Dynol neu gyfraith Cymuned yr Undeb Ewropeaidd.

Os bydd yn penderfynu gwneud hynny, gall yr Adfocad Cyffredinol ddewis ymyrryd, ar ran llywodraeth y Deyrnas Unedig, mewn achosion lle codwyd materion datganoli.

Mae Swyddfa’r Adfocad Cyffredinol yn ystyried holl Filiau Senedd yr Alban wrth iddynt ddatblygu, mewn ymgynghoriad ag adrannau o lywodraeth y Deyrnas Unedig sydd â buddiant, er mwyn asesu eu cymhwysedd deddfwriaethol. O dan adran 33 Deddf yr Alban, mae gan yr Adfocad Cyffredinol y grym i gyfeirio Biliau Senedd yr Alban i’r Goruchaf Lys i dderbyn penderfyniadau am eu cymhwysedd deddfwriaethol.

Llefarydd yr Weinyddiaeth Gyfiawnder yn Nhŷ’r Arglwyddi

Mae Llefarydd y Weinyddiaeth Gyfiawnder yn Nhŷ’r Arglwyddi’n gyfrifol am holl fusnes yr adran yn Nhŷ’r Arglwyddi. Mae hefyd yn cynghori’r Ysgrifennydd Gwladol dros Gyfiawnder am y meysydd polisi a ganlyn:

  • cyfiawnder sifil (yn cynnwys cyfradd disgownt a chwiplach)
  • gwasanaethau cyfreithiol
  • Prydain Fyd-eang
  • y berthynas gyda’r proffesiwn cyfreithiol
  • rheoliad rheoli hawliadau
  • tiriogaethau sy’n ddibynnol ar y Goron

Deiliad presennol y rôl

Baroness Smith of Cluny KC

Catherine Smith KC was appointed as Advocate General for Scotland in August 2024. She was appointed to the House of Lords in October 2024.

Catherine was called to the Bar in 2007 and took silk in 2021. She acted as a part-time Sheriff and sat on the Scottish Civil Justice Council. She was Standing Junior Counsel to the Advocate General from 2012 – 2021 and conducted many cases representing the UK government. She is one of only two advocates in Scotland to have acted as Counsel to the Investigatory Powers Tribunal and has been on the Equality and Human Rights Commission Panel of Counsel since 2015.  

Catherine has had a varied career at the Bar, specialising in criminal law in the early years and later working in public law, personal injury and clinical negligence. She has also conducted public inquiries, including representing COSLA and 29 of the 32 Scottish local authorities in the UK and Scottish Covid Inquiries.

Catherine is a founding member and former Deputy Chair of JUSTICE Scotland. She is co-founder and Chair of the John Smith Centre at the University of Glasgow. She has travelled extensively in the post-Soviet states to support human rights focused activities, including visiting Kyiv and Warsaw in the last year.

Mwy am y person hwn

Deiliaid blaenorol y rôl hon

  1. Lord Stewart of Dirleton KC

    2020 to 2024

  2. The Rt Hon Lord Keen of Elie KC

    2015 to 2020

  3. The Rt Hon Lord Wallace of Tankerness KC

    2010 to 2015